Kavram Karmaşası
Kavramlar bizim yüklediğimiz anlamlarla var olurlar hayatımızda.
Mesala yemek masasında ders çalışıyorsanız “o” artık bir ders çalışma masasıdır. Ya da ceketiniz çılgın yağan bir yağmurda şemsiyeniz olabilir. Kafein bazen uyanık kalmamıza hizmet ederken bazen en derin sohbetlerin baş köşesinde alır yerini. Kimi içinse bahanedir şahane sohbetlere.
Masa, kahve, eş dost gibi nesneleştirdiğimiz her şey için geri planda işleyen bir anlamlar silsilesi vardır.
2009 yılında “Burger King”in “Whopper Sacrifice” uygulamasını hatırlatıyor bu bana. Burger King Facebook’tan on arkadaşını silme karşılığında ücretsiz bir whopper menü vaadetmişti.
Bir çok Facebook kullanıcısı on arkadaşını tereddüt etmeden feda etmişti. Muhtemelen önce silinen kişiler; o kişi için arkadaşlık kavramına en az hizmet edenlerdi.
Sosyal medya “arkadaşlık” kavramına keskin bir sayı anlamı yüklerken aynı zamanda uygulamayı kullananlara arkadaşlıktan ne anladığına dair örtük bir geribildirim de vermişti.
Arkadaşlar hızla silinmeye başlayınca listelerden, Facebook uygulamayı sona erdirmişti.
Uygulama devam etseydi; muhtemelen arkadaş listelerimizde sadece olmazsa olmazlarımız kendine yer bulabilecek ve “arkadaşlık” kavramı uygulamayı kullananlar için tanımlanabilir olmaya başlayacaktı.
Doğal seçilim oldukça uzun bir yol, oysa böyle bir uygulamayla hayatımızda kalmasını istediklerimizi bir ödül karşılığında seçme şansı verilmişti bize o yıl.
Stalin zamanında; “bir kişinin ölümü trajedi, 10 insanın ölümü dramatik, 1 milyon kişinin ölümü ise istatistiktir.” derken aslında yarattığımız dünyanın ne kadar gerçek dışı olduğuna gönderme yaparken; kavramların değişip dönüşme gücüne ve hızına çarpıcı bir tespit de yapmıştı.
Kavramların karşılık geldiği anlam yükü; sayısına, yoğunluğuna ve hangi şartlarda karşılaştığımıza göre farklılıklar gösterebilen zihnimizdeki dinamik süreçlerdir.
“Arkadaş, eş, dost ya da kardeş” olarak adlandırdığımız ilişkilerimize yüklediğimiz anlam kendi beklentilerimizden başka da bir şey değildir aslında.
Zihnimizdeki tanımlamalar yanımızdakileri ve seçimlerimizi belirler.
Bütün kavramları yeniden düşündüğümüzde bazı insanların neden hayatımızda kaldıklarını ya da tutunamadığımız ilişkilerin nedenlerini anlamak mümkün.
Bildiğimiz, duyduğumuz ve öğrendiğimiz kavram ve kelimeler zihnimizde yepyeni anlamlarla harmanlanarak bizim bilincimizde yeniden şekillenir.
Ama önemli olan bunun karşımızdaki insan için de aynı süreçleri içermesidir. Zihinsel süreçler anlamlı farklar yaratır ve soyut bir kavramı bir nesneye atfederken kendi izdüşümleriyle o’nu yeniden yaratır.
Whopper sacrifice uygulamasıyla kimleri sildiğini ya da kimlerin arkadaş listesinde varlığının korunduğunu bilmek farkında olunmayan bir değeler çalışmasıydı aslında.
Ve adlandırılan her kavramın anlamı kişiye özeldir ve uzlaşma; farklılıklara değil ortak noktaları ortaya çıkarmakla mümkündür ancak.
Yankı sesin kendisi değildir, duyduklarımızın ve gördüklerimizin zihnimizdeki yansımalarına da kulak verebileceğimiz bir pazar diliyorum.
#yaşasınyaşamak #sosyoloji #sosyolojikafasi #kavramkarmaşası #kendinekoçluk #duygusosyolojisi #pazarpazar #kavramlar #bennesöyledim #senneanladın #yankıseninsesin